Senior dasturchi kabi Stand up'da Status'ni qanday taqdim etish kerak?Yaratilgan sanasi: 15 March, 2025

Status yangilanishi – bu nafaqat jamoa bilan ishonchni mustahkamlash, balki noaniqliklarni boshqarish va muammolarni aniq yetkazish imkoniyatidir.

Tasavvur qiling - sizga ushbu sprintda tugatish uchun vazifa berilgan. Bu siz hech qachon ishlamagan yangi arxitekturaga yangi xususiyat("feature") qo'shishni talab qiladigan vazifa. Birinchi kunda siz ishlab chiqmoqchi bo'lgan xususiyat("feature") haqida qo'shimcha tushuncha olish uchun Confluence sahifasidagi barcha hujjatlarni ko'rib chiqasiz. Tezda tushunasizki, sizda kod bazasini ko'rib chiqishga ham vaqt topa olmaysiz - yangi arxitektura va mahsulot("product") tushunishga butun kuningizni sarflaysiz. Biroq, siz bilasizki, ertalab holat("status update") yangilanish kerak bo'ladi. Siz o'z holatingiz("status")ni jamoa va, eng muhimi, menejeringizga vazifa bo'yicha qanday izlanshlar qilganingizni aytishingiz kerak bo'ladi.

Ertasi kuni va indingi kuni holat yangilash navbati sizga kelganda menejeringizga ushbu yangilanishni berasiz: "Men #123 chipta ustida ishlayapman va blokerlar yo'q."

Har kuni jamoaga muammo yo‘qligini aytib, hali ham shu biletda ishlayotganingizni bildirish hissi unchalik yaxshi taassurot qoldirmaydi – bu kechagi holatingiz bilan bir xildek eshitiladi. Menejeringiz sizning salohiyatingizga shubha qila boshlashi mumkin.

Siz vazifa ustida tinmay ishlayotganingizni va ushbu xususiyatni ishlab chiqish uchun ko‘proq vaqti talab etilishini bilasiz. Biroq, sarflagan uzoq soatlik mehnatingiz jamoa tomonidan e'tirof etilmaydi.

Hech qanday PR yoki dokumentatsiya(confluence) chiqarmaganingizda, har bir holat yangilanishidan qo‘rqishni boshlaysiz.

Keling, tan olaylik.

Ba'zi dasturchilar holat yangilanishlarini(status update) foydasiz deb hisoblaydi. Boshqalar esa ularni qo‘rqinchli deb biladi.

Biroq, holat yangilanishi nafaqat dasturchi va product menejerlariga har kimning vazifalarini qanday bajarayotganini tushunishga yordam beradigan foydali sessiya, balki dasturchilar uchun o‘z yetakchilik qobiliyatlarini namoyish etish imkoniyatidir.

Holat yangilanishi(status update) – bu noaniqlikni qanchalik yaxshi boshqarishingizni namoyish etish va jamoangiz bilan ishonchni mustahkamlashning muhim usulidir.

Ushbu maqolada, men holat yangilanishlari davomida nimani muhokama qilishingiz kerakligi va ishonch qozonish uchun ularga ta’sir kuchini qanday o'tqizish mumkinligi haqida muhokama qilamiz. Nihoyat, holat yangilanishingizning samaradorligini tekshirish uchun hamkasblaringiz bilan sinab ko‘rishingiz mumkin bo‘lgan foydali test haqida muhokama qilamiz.

Status yangilanishida nima haqida gapirish kerak?

Stand-up yig‘ilishida holat yangilanishini yetkazishning eng oddiy usuli – kecha nima qilganingiz, bugun nima qilmoqchi ekanligingiz va qanday to‘siqlarga duch kelganingiz haqida gapirishdir.

Agar hali PR yoki hujjat(document) tayyor bo‘lmasa ham, kecha nima qilganingizni muhokama qilishdan cho‘chimang. Masalan, butun kuningizni yangi arxitektura yoki mahsulot ta’rifini tushunishga sarflaganingizni jamoaga aytishingiz mumkin.

Menejeringiz ushbu holat yangilanishida siz to‘siqlarga duch kelganmisiz yoki yo‘qmi, bilishni xohlaydi. Ammo eng muhimi, kecha bajargan ishingiz va bugungi rejalaringiz orasidagi farqni bilishi muhimdir.

Agar kechagi holatingiz bilan bugungi holatingiz bir xil bo‘lsa, menejeringiz tushunishni istaydi: siz kimningdir javobini kutayapsizmi yoki topish qiyin bo‘lgan ma’lumotni izlayapsizmi? Bundan tashqari, jamoa sizga to‘siqlarni bartaraf etishda yordam berishni xohlaydi.

Holat yangilanishi – bu loyihadagi sa’y-harakatlaringizni takroran bayon qilish va loyihani yetkazib berish muddati bo‘yicha kutilmalarni belgilash uchun yaxshi muhitdir. Agar kechikishlar bo‘lsa, bu haqida oldindan xabar berish muhimdir.

Sizda blokerlar mavjud bo'lgan misollar

Agar to‘siqni mustaqil ravishda bartaraf eta olmasangiz, aniq va to‘g‘ridan-to‘g‘ri yordam so‘rash muhimdir.

Masalan, agar siz uchinchi tomon API sababli to‘siqqa duch kelsangiz yoki muayyan xatolikni hal qila olmasangiz, holat yangilanishi ushbu masalalarni ko‘tarish uchun yaxshi fursatdir. Masalan, agar boshqa jamoaning API spetsifikatsiyalarini kutayotgan bo‘lsangiz, menejeringiz jarayonni tezlashtirish uchun u jamoa bilan uchrashuv tashkil qilib, sizga yordam berishi mumkin.

Misollar:

🔹 "Hozirda bu funksiyani sinab ko‘rishda to‘siqqa duch kelyapman, chunki staging muhitida IP-manzillar denylistga tushgan. IP-manzilimni allow-listga qo‘shish uchun so‘rov yubordim, lekin hali hal bo‘lmadi. Staging muhitida IP-manzilsiz ushbu funksiyani test qilishning boshqa usuli bormi?"

🔹 "Kecha A ga xabar yozdim, lekin hali javob olmadim. Agar bugun ham javob bo‘lmasa, yana xabar yuboraman yoki menejer B ga maslahat uchun murojaat qilaman."

Jamoani to‘siqlaringiz haqida xabardor qilish sizga ularni hal qilish bo‘yicha fikr va yo‘l-yo‘riqlar olishga yordam beradi. Shu bilan birga, siz ushbu muammoni mustaqil hal qilish uchun qanday harakatlar qilganingizni ham ko‘rsatishingiz kerak.

Holat yangilanishini tajribali dasturchi kabi yetkazish uchun 4 maslahat

Holat yangilanishida nimani muhokama qilish kerakligini bilsangiz ham, u ba’zan juda zerikarli tuyulishi mumkin.

Ko‘pincha, dasturchilar har kuni holat yangilanishida bajarilgan ishlarning uzun ro‘yxatini sanab o‘tadilar. Bunday "kir yuvish ro‘yxati" (laundry list) juda zerikarli bo‘lib, jamoa a’zolarining e’tiborini yo‘qotishiga sabab bo‘ladi. Men ham ba’zan o‘z loyiham va vazifalarimga aloqador bo‘lmagan narsalar muhokama qilinganda diqqatimni yo‘qotaman.

Stand-up yig‘ilishingizni qiziqarliroq qilish uchun sinab ko‘rishingiz mumkin bo‘lgan to‘rtta maslahat:

1. Stand-up yig‘ilishidan oldin qisqa xulosa ro‘yxatini tuzing

Stand-up yig‘ilishidan oldin, bajargan ishlaringiz va keyingi harakatlaringizni qisqa ro‘yxat shaklida yozib qo‘ying. Bu fikrlaringizni tartibga solishga, asosiy vazifalarga e’tibor qaratishga va holat yangilanishini yaxshiroq ifodalashga yordam beradi.

Masalan, men stand-up yig‘ilishidan oldin, bajarilgan ishlar, rejalashtirilgan vazifalar va mavjud to‘siqlarni tartibsiz ro‘yxat shaklida yozib olaman:

🔹 Nimalar qildim?

• X tizimi va Y mahsulot spetsifikatsiyasi bo‘yicha tadqiqot qildim
• X tizimidan foydalanish uchun IT(jamoa) tasdiqlashi kerakligini aniqladim

🔹 Nima qilaman?

• Arxitektura X kod bazasini ko‘rib chiqaman. Kimdir qaysi repodan boshlashim kerakligini yoki X tizimining egasi kimligini biladimi?

🔹 To‘siqlar

• Hozircha to‘siq yo‘q

Taqdimot paytida ushbu ro‘yxatdan foydalanib, asosiy jihatlarni tez eslab qolishim va aniq yetkazishim oson bo‘ladi.

2. Stand-up yig‘ilishlari faqat dasturchilar uchun emas

Eslab qoling, stand-up yig‘ilishlari nafaqat dasturchilar, balki mahsulot menejerlari uchun ham muhim. Shu sababli, holat yangilanishini hamma tushunishi uchun sodda tilda tushuntirish muhimdir.

Men ham dastlab holat yangilanishida shu muammoga duch kelganman — loyihadagi ish jarayonim tafsilotlarini juda batafsil tushuntirib, haddan tashqari ko‘p gapirib yuborardim.

Yomon holat yangilanishi:
"Kecha to‘lov protsessorining marshrutlash(routing) jarayonini amalga oshirishga harakat qildim, avval mahsulot uchun kerakli kirish ma’lumotlarini o‘rgandim. Uni amalga oshirishning to‘rtta yo‘lini ishlab chiqdim, ulardan biri Priority Queue’dan foydalanib eng yaxshi to‘lov protsessorini aniqlaydi va Free Monad yordamida dastur oqimi va interpretatorni ajratib beradi. Free Monad’dan foydalanishning afzalliklari orasida..."

Yaxshi holat yangilanishi:
"Kecha to‘lov protsessorining marshrutlashini(routing) amalga oshirish ustida ishladim, avvalo mahsulot talablarini tushunishga e’tibor qaratdim. Bundan tashqari, uni bajarishning to‘rtta usulini hujjatlashtirib chiqdim. Priority Queue-dan foydalanish eng mos yechim bo‘lishi mumkin deb o‘ylayman. Ushbu hujjatni stand-updan keyin kanalga joylayman, shuning uchun iltimos, ko‘rib chiqing!"

Birinchi misol juda texnik va tafsilotlarga berilgan bo‘lib, faqat dasturchilar tushunishi mumkin. Mahsulot menejerlari va rahbarlar esa bu darajada chuqur tafsilotlarni eshitish unchalik ham qiziq emas.

Ikkinchi misolda esa muhim jihatlar tushunarli tilda yetkazilgan: kecha nima qilindi, qanday muammolar yechilmoqda va asosiy natijalar nimalardan iborat. Shuningdek, batafsil hujjatni qiziqqanlarga taqdim etish taklif qilinmoqda, chunki bunday muhokamalarni status yangilanishidan tashqarida davom ettirish yaxshiroq.

3. Stand-upda boshqa qilgan ishlaringizni ham kiritishingiz mumkin

Stand-upda jamoangizdan boshqa qilgan ishlaringizni yashirmang.

Oddiy bir kunda juda ko‘p ishlar bo‘ladi: g‘oyalar, rejalashtirish, oilaviy vazifalar va bir nechta loyihalar. Biz ko‘pincha bir vaqtning o‘zida faqat bitta vazifa yoki loyihada ishlamaymiz. Ba’zan biz intervyularni o‘tkazish bilan birga bir nechta loyihalarda ishlashimiz kerak. Agar birdan oilaviy vazifa (masalan, farzandingiz kasal bo'lib qolsa) yoki shoshilinch productionda muammosi yuzaga kelsa, buni Stand-up vaqtida jamoaga aytish kerak.

"Kecha X loyihasiga ko‘p vaqt ajrata olmadim, chunki Y hodisasi uchun hotfix qilish bilan shug‘ullandim."

4. Sizning holatingizni yangilashda ish nima uchun muhimligini tushuntiring

Senior rolga o‘tayotganingizda, qilayotgan ishlaringiz boshqalarga qanday ta'sir ko'rsatayotganini aniq ko'rsatish juda muhimdir. Buning uchun ishingizning o'zgarishlar va natijalarga qanday hissa qo'shayotganini tushuntiruvchi hujjat (dokument) tayyorlash kerak. Bu ularga sizning qilayotgan ishlaringizning qanday natijalarga olib kelayotganini aniq ko'rsatishga yordam beradi.

Bizning ishimiz, dasturchi sifatida, kompaniyada turli yo‘nalishlar orqali ta’sir qilishdan iborat. "Nima uchun" degan savol, stand-upni tinglashni boshlashga yordam beradi, hatto u birinchi qarashda zerikarli bo‘lib tuyulsa ham.

Nima uchun? Chunki siz jamoaga nima foyda keltirishingizni tushuntirishingiz va bu foydaning ahamiyatini kontekstual ravishda izohlay boshlaysiz.

Agar men jamoa uchun rivojlantirish jarayonini tezlashtirishga yordam beradigan yangi test ramkasini(framework) yaratgan bo‘lsam, stand-up davomida quyidagicha aytardim:

"Men bir xususiyat(feature) ustida ishlayapman va uning sinovlari uzoq vaqt olib borishini angladim. Shuning uchun, rivojlantirish jarayonida testlarni tezlashtirishga yordam beradigan skript yaratdim. Agar kimdir qiziqsa, stand-updan keyin menga murojaat qilib, batafsil ma'lumot olishlari mumkin."

Bugun nima qilaman? "Task X yakunlandi va faqat sinovdan o‘tkazish kerak, shuning uchun bugun yaratgan skriptimdan foydalanib, sinovni amalga oshiraman."

Bunga bir nechta foydalar bor:

• Bu nima qilganingizni va nima uchun qilganingizni tushuntiradi.
• Nima foyda keltirganini va bu ishning jamoaga qanday ta'sir ko‘rsatishini bildiradi.

Agar ishlaringizning "nima uchun" tomonini aytmasangiz, boshqalar maqsadni taxmin qila olmaydi va sizning muloqotingizga qiziqish bildirishda qiyinchiliklar yuzaga kelishi mumkin.

Stand-upda sizni tinglashyaptimi yo'qmi tekshirish

Stand-updan keyin kunning o‘rtalarida, birorta hamkasbingiz bilan bog'lanib, nima ustida ishlayotganingiz haqida fikrlarini so‘rashingiz mumkin. Agar ular sizning hozirgi ishlaringizni aytib bera olsalar, demak, siz stand-upda jamoaga yaxshi tarzda yetkazgansiz.

Xulosa

Stand-up qo‘rquvli yoki zerikarli bo‘lishi mumkin, ammo bu ishonch qozonish uchun eng yaxshi muhitdir.

Stand-upning samarali tuzilmasi quyidagilardan iborat: kechagi qilingan ish, bugungi rejalangan ish va to'siqlar mavjudmi.

Agar to'siqlar sizda bo'lsa, ularni kontekstual ravishda tushuntirishga harakat qiling va yordam so‘rash uchun aniq savollar bering.

Eslatib o‘tamanki, sizda stand-upda faqat 1-2 daqiqa bor va jamoada yaxshi taassurot qoldirishni xohlaysiz. Mening ish va vaqtimni samarasiz deb tushunib qolishini xohlamaysiz. Quyidagi to‘rt maslahat sizga stand-upni yaxshi taassurot qoldirishingizda yordam beradi:

• Stand-updan oldin qisqa ro‘yxat yarating bu sizga fikirni bir joyga jamlashda yordam beradi.
• Oddiy tilda gapiring: juda chuqur tafsilotlar bermang; qisqa va aniq bo‘lsin, shunda hamma sizni yaxhsi tushunadi.
• Stand-upda boshqa majburiyatlaringizni qo‘shing: kutilmagan holatlar va bu sizning rivojlanishingizni kechiktirgan narsalarni kiriting.
• Stand-upda ishning muhimligini tushuntiring: yangilanishingiz boshqa jamoa a'zosi, bo‘lim yoki kompaniyaga qanday ta'sir qilishini doimo o‘ylang.

Agar siz ushbu maqoladagi hamma narsani unutib qo'ysangiz, stand-upda e'tiborga olishingiz kerak bo'lgan yagona narsa - Mening yangilashim qanday ahamiyatga ega va qanday foyda olib kelishi mumkin? deya o'zingizdan so'rang!